Hallo daar ben ik (Thies) weer! Misschien dat je mijn eerdere blogs voor Huis van Herstel al hebt gelezen. In mijn eerste blog ging het over het taboe op praten over mentale gezondheid op de werkvloer (link). Later heb ik ook nog geschreven over mannen en hoe wij omgaan met kwetsbaarheid en mentale gezondheid (link). En wat Britney Spears ons kan leren over eenzaamheid (link). In deze blog gaat het over een heel ander onderwerp: hoe ga je om met de fase nadat je klaar bent met therapie? Hierin bespreek ik hoe die fase er uit kan zien en wat je kan doen om aan zelfregie en/of herstel te werken. Laten we direct in dit onderwerp duiken.
Therapie heeft voor mij altijd gevoeld als een cadeautje. Niet een cadeautje waar je van te voren op zit te wachten of waarvan je weet dat je het wilt. Maar wel een cadeautje waarvan je (als het goed is) sterker wordt of dat helpt je problemen, ziektes of diagnoses te overwinnen. Laten we het vergelijken met een knutselset waarmee je zelf de eerste stappen richting een mooie constructie zet of uiteindelijk een droomhuis bouwt. Hoe je het invult, dat is aan jou. Maar therapie is ook pijnlijk, zwaar, soms lelijk, soms mooi en altijd waardevol en constructief. Ik ga het hier niet hebben over de stap durven zetten om in therapie te gaan. Daar wordt al veel over geschreven.
Hier gaat het over die onzekere fase aan het einde of na een therapietraject. Want daar praten we niet veel over.
Het einde van (een) therapie(traject)
Weet je nog hoe het was toen je voor het eerst zonder zwembandjes mocht gaan zwemmen? Of voor het eerst fietsen zonder zijwieltjes? Zo voelt het voor mij altijd als ik aan het einde kom van een therapietraject. Alles wat ik geleerd heb moet ik nu in mijn eentje gaan toepassen, en dat kan heel onzeker en eng zijn. Ik hoop voor jou dat net als bij mij je therapie een goede ervaring was. Misschien heb je maar een aantal sessies gehad of misschien een aantal jaar. In elk geval ga ik er van uit dat je een hechte relatie hebt opgebouwd met je therapeut, psycholoog of psychiater. Jullie hebben het waarschijnlijk over dingen gehad die je niet snel met anderen zal delen en wat voor jou kwetsbare onderwerpen zijn. Je bent eerlijk geweest tegen je therapeut en ook geconfronteerd met je eigen gedrag en patronen. De relatie die jij hebt met je therapeut draait om jouw groei en ontwikkeling en is heel waardevol, maar soms komt die relatie ten einde en moet je die groei en ontwikkeling zelf doorzetten.
Als je op het punt bent gekomen dat je het gevoel hebt dat je alles hebt bereikt wat je kon bereiken in therapie en je diagnose en problemen zijn verholpen, dan is het tijd om te overwegen te stoppen met therapie. Het kan natuurlijk zijn dat voor jou dat punt natuurlijk nog lang niet in zicht is of heel ver weg is. Dat is niet erg. Sommige mensen blijven een leven lang in therapie en dat is ook oke. Maar als het moment eenmaal daar is dat het einde van jouw therapiereis in zicht is, is het tijd om na te denken en te bespreken hoe je de fase daarna gaat inrichten.
Hoe weet je wanneer het tijd is om te stoppen met therapie?
Weten wanneer het tijd is om te stoppen kan uit veel verschillende elementen en redenen bestaan. Een aantal gangbare signalen waar je het aan kan herkennen zijn:
· Je bent uitgegroeid
· Je voelt je niet meer uitgedaagd door je therapeut.
· Je hebt het probleem waarmee je binnenkwam opgelost
· Je diagnose is
· Je hebt alle of de meeste van je doelen bereikt.
· Je (mentale) ziekte is uit je leven
· Je diagnose is opgelost
· Je wil een andere genezingsmethode uitproberen
· Je bent emotioneel uitgeput
· Je bent aan het einde van je traject gekomen
Dit is natuurlijk maar een kort lijstje. Er zijn talloze redenen te bedenken waarom je kan stoppen met therapie. Bovenstaande redenen zijn vooral positief ingesteld. Hierbij ga ik er vanuit dat therapie zijn werk heeft gedaan. Mocht je om een andere en misschien negatievere reden willen stoppen, da raad ik je wel aan om je af te vragen en te bespreken met je therapeut of dat is omdat je een probleem wil vermijden. Dat kan natuurlijk ook een reden zijn om te stoppen. Maar geloof mij dat je er meer aan hebt om door de pijn heen te bijten dan ervoor weg te rennen.
De laatste sessie(s)
Als het einde van je therapie of je traject in zicht is kan het waardevol zijn om te bespreken met je therapeut hoe je je daar over voelt en welke verwachtingen en/of angsten je daarbij hebt. Je therapeut kent jou als geen ander en zal zeker tips en tricks hebben over hoe je met die verandering om kan gaan. Gebruik die laatste sessie(s) vooral om je voor te bereiden op een ritme waarin je de lessen van therapie kan gaan toepassen zonder het met je therapeut te bespreken. Als de spreekwoordelijke zwembandjes of zijwieltjes er af gaan is het belangrijk voor jou om te weten wat je moet doen om zelfstandig verder te gaan. Geen vraag of angst is daarin te gek. Doe wat jij moet doen om het straks zonder je therapeut te kunnen.
Soms is het beëindigen van de therapie ook erg emotioneel. Het is heel normaal dat je daar verdrietig over bent en je therapeut ook. Het kan ook heel spannend zijn om dit hoofdstuk in je leven af te sluiten. Die spanning en verdriet zijn heel normaal en horen bij afscheid nemen van iemand met wie je veel hebt gedeeld en die je heeft geholpen jezelf weer terug te vinden.
Je bent klaar met therapie
Als je die laatste sessie hebt gehad en afscheid hebt genomen van je therapeut is het moment daar. De zijwieltjes zijn er af. Allereerst is dit een moment om heel trots op te zijn. Dit moment is er niet voor niks. Je hebt keihard aan jezelf gewerkt en een aantal flinke lessen geleerd. Dit is ook een moment om na te denken over alles wat je hebt bereikt. Wees trots! Je hebt iets gedaan waar niet veel mensen de moed toe hebben.
Als je klaar bent met therapie moet je vooral niet vergeten wat het oorspronkelijke doel was van in therapie gaan: uiteindelijk zonder begeleiding je leven weer verder leven en alles wat je hebt geleerd zelf toe te kunnen passen. In principe is dit het moment dat je eigenlijk je eigen therapeut wordt. Jij bent er namelijk helemaal zelf verantwoordelijk voor dat je uit therapie bent gekomen en het zo ver hebt geschopt. Alle veranderingen, lessen, pijn, emoties en moeilijke gesprekken heb jij helemaal zelf doorstaan. Je therapeut heeft je er alleen mee geholpen en in de juiste richting geleid. Denk eens terug aan de persoon die je was voordat je in therapie ging en de persoon die je nu bent. Ben je nu niet veel sterker en heb je meer inzichten en handvatten gekregen die je helpen om je leven weer verder te leven? Terugdenken aan die groei die je hebt doorgemaakt kan helpen om je te beseffen dat therapie je lessen heeft geleerd die je nu kan toepassen om verder te leven.
Wat als ik het niet red of terugval?
Laten we er niet omheen draaien. Het is een mogelijkheid dat je het na het einde van je therapie weer moeilijk krijgt of zelfs een mogelijke terugval ervaart. Dat komt nou eenmaal voor en is helemaal oke. Het betekent niet direct dat je weer terug bij af bent en helemaal opnieuw hoeft te beginnen. Uiteindelijk ben jij degene die in controle is over hoe je daar mee omgaat. Heb je genoeg gereedschap in je knutselset om die hobbel te overwinnen? Of heb je wellicht toch meer baat bij een therapeut die je misschien weer verder kan helpen? Ga bij jezelf na of de deze hobbel op de weg op te lossen is met alles wat je tot nu toe hebt geleerd en dus van tijdelijke aard is, of dat het een groter probleem is waar professionele hulp bij nodig is.
Vergeet dit niet:
Op het moment dat je voor het eerst zonder zwembandjes ging zwemmen of zonder zijwieltjes ging fietsen was dat onwennig of zelfs eng. Maar dat heb je overleefd. Als het goed is kan je jezelf nu goed redden in het water of op de fiets. Hetzelfde gaat op voor therapie. Al het nieuwe is in het beginnen onwennig of eng. Maar jij hebt alle tools en lessen in huis om je daar doorheen te redden. Met therapie heb je uiteindelijk die knutselset waar we het eerder al over hadden verder gevuld. Als je klaar bent met therapie kan je aan jezelf blijven knutselen, zonder dat iemand meekijkt en stuurt wat voor moois je uiteindelijk aan het bouwen bent.