Het welbekende hokjes plaatsen, een stempel krijgen ofwel een officiële diagnose in je dossier. Wat heeft zo’n diagnose nu precies voor zin? Waarom is het belangrijk dat jij je niet gaat identificeren met je diagnose? Én, kun je jouw diagnose misschien ook positief bekijken? Al deze vragen hoop ik voor je te kunnen beantwoorden in deze blog! DSM
De afkorting DSM staat voor: “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.” Het is een soort handboek waarin alle psychische en psychiatrische stoornissen vermeld staan.
Er zijn over de jaren al meerdere versies geweest van deze DSM. Dit moet wel, want er wordt in de loop der jaren natuurlijk steeds meer wetenschappelijke kennis opgedaan. De reden dat dit ooit gemaakt is, is om verwarring te voorkomen. Er wordt duidelijk beschreven wat een bepaalde “stoornis” is en welke criteria daarbij horen. Zo werkt iedereen volgens hetzelfde “stempeltje”. Het is niet de bedoeling dat de behandeling hier vervolgens op gebaseerd wordt. Dat moet maatwerk zijn. Gericht op de persoon en zijn of haar klachten.
Het gevaar van dit boek is dat mensen ermee aan de haal kunnen gaan. Er staat duidelijk aangegeven dat de DSM hiervoor eigenlijk niet bedoeld is. Toch heb je tegenwoordig een DSM-classificatie nodig als je een vergoeding wilt voor je behandeling. Er zit een verschil tussen de diagnose die je krijgt en de classificatie die je vervolgens vanuit de DSM krijgt. Ik ga daar in deze blog niet verder op in. Wil je daar graag meer informatie over lezen, dan verwijs ik je graag door naar deze blog over de DSM (https://www.psychologievandaag.nl/in-therapie/wat-is-de-dsm/)
Is die diagnose nou echt nodig?
De diagnose wordt gesteld door middel van een gesprek tussen jou en jouw behandelaar en vaak wat vragenlijsten. Wat zijn je klachten, waar is dit ontstaan en hoe ervaar jij het. Dit geheel zorgt ervoor dat jouw behandelaar een diagnose kan geven. Maar is zo’n stempel nou echt nodig?
Heel kort gezegd, ja. Zonder goede diagnose kun je niet de juiste behandeling ontvangen. Als jij in het ziekenhuis de diagnose kanker zou krijgen, is het van belang dat er goed uitgezocht wordt welke vorm of soort jij hebt. Je hebt een volledige, juiste diagnose nodig. Op het moment dat dit niet gebeurd is de kans groot dat jouw ziekte niet goed bestreden wordt. En dat is zonde!
Zo werkt het ook voor je mentale gezondheid. Als je somberheid ervaart en een diagnose depressie ontvangt, zul je hierop behandeld worden. Is de somberheid echter een symptoom van een burn-out of angststoornis, dan krijg je niet de goede behandeling. Je ondervindt hier hinder van. Het zal je herstel niet bevorderen en je bent waarschijnlijk langer ziek! Het is dus enorm van belang dat er een goede en volledige diagnose gesteld wordt.
En nu?
Dan sta je daar na een aantal onderzoeken. Een papier in je hand met wellicht een behandelplan. En een diagnose. Het beestje heeft een naampje. Je bent depressief, hebt een burn-out, een persoonlijkheidsstoornis.. noem het maar. Er kunnen meerdere gevoelens opkomen bij je.
- Je bent opgelucht. Er is iets gevonden, en je kunt ervoor behandeld worden. Je bent niet gek maar je bent ziek. Je kunt ermee aan de slag. Eindelijk heb je wat duidelijkheid
- Je bent bang. Nu is het officieel.. Je hebt het naampje en nu ben je dus echt depressief of nu ben je die persoon met borderline.
- Je bent misschien boos. Want dit past helemaal niet bij je! Jij hebt toch geen burn-out of depressie. Hou eens op. Ze hebben het helemaal verkeerd gedaan en je herkent je er niet in.
Natuurlijk zijn dit niet de enige gevoelens die je kunt hebben. Je kunt in de war zijn, je kun je afsluiten en helemaal niets voelen, onverschillig zijn. You name it. En alles is goed. Ik wil je wel meegeven dat het belangrijk is om dit met je behandelaar te bespreken. En met iemand die je vertrouwt. Je partner, vrienden, familie. Het is belangrijk dat je je twijfels over de diagnose uitspreekt of je verwarring. Zo kun je hierin begeleid worden.
Het kan zijn dat je je gaat identificeren met je diagnose. Dat je het idee hebt dat je nu een bepaald persoon bent door deze stempel. Dit is niet nodig! Ik weet het, makkelijk gezegd. Maar jij bent niet je diagnose. Jij bent je eigen persoon, met bepaalde kwetsbaarheden waar je tegenaan loopt. Geen 2 mensen ervaren een depressie of angststoornis hetzelfde. Ik vind het altijd een mooi voorbeeld als iemand zegt: “Als jij je been breekt, ben je geen gebroken been. Dat heb je”. Ik denk dat dat voor deze diagnose ook geldt. Je hebt een depressie. Je bent je depressie niet. Ook al kan het op veel momenten wel zo voelen. Ik wil je uitnodigen om hierover te praten zodat je het niet alleen hoeft te doen. Zo kun je hopelijk leren dat dit jouw weg is.
Daarnaast is het ook nog belangrijk om je te realiseren dat niet alle kenmerken van een diagnose bij iedereen voorkomen. Er zijn mensen in een depressie die verlamd zijn en alleen op bed kunnen liggen. Maar er zijn ook mensen die door blijven gaan en juist niet het bed in duiken. Persoonlijk kreeg ik een diagnose op persoonlijkheidsproblematiek. Ik heb kenmerken van verschillende ‘stoornissen’. En ik ging elke soort gedrag wat ik vertoonde in deze stoornis gieten. “Ah, ik doe dit omdat dit hierbij hoort”. Helemaal niet handig! Want ik ben die stoornis niet. Ik heb zoveel meer kwaliteiten, talenten, persoonlijkheidskenmerken die losstaan van de kenmerken die mij net even wat meer tegenwerken.
Huis van Herstel
Het mooiste is dat ik mijn diagnose kreeg nadat ik al een programma had doorlopen bij Huis van Herstel. Ik belde met Marloes nadat ik mijn diagnostisch gesprek had gehad. Zij is degene die mij vertelde dat ik niet mijn diagnose ben. Dankzij Huis van Herstel heb ik kunnen leren wie ik dan wel ben en hoe ik de diagnose hierin op de
juiste plek kan zien. Bij Huis van Herstel wordt sowieso niet (echt) gekeken naar je diagnose. Er wordt gekeken naar jou als persoon. Wat heb jij nodig, waar loop jij tegenaan en hoe kunnen we dat samen met jou makkelijker maken voor je. Wil jij graag in gesprek over deze vragen? Vul dan zeker het contactformulier in op de website. Je bent welkom zoals je bent.